Нельга забываць...
14.06.2018
Усё далей і далей падзеі Вялікай Айчыннай вайны. Але нельга забываць нікому ніколі тых людзей, якія заваявалі Перамогу.
Чытаю кнігу Яўгена Аронавіча Далматоўскага «Зялёная брама». Дакументальная аповесць аб адной з першых бітваў у Вялікай Айчыннай вайне. Аўтар, сам удзельнік тых падзей, запалонены пад Уманню, распавёў аб усім на старонках кнігі. У ліку тых, хто аказаўся ў гэтым пекле, быў і случчанін Барыс Герасімавіч Рабцаў.
У першыя дні вайны цяжка было ўсюды: і на Украіне, і на Поўначы, і пад Ленінградам, вораг набліжаўся да Масквы, і Прыбалтыка, і Беларусь былі акупіраваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі, якія тапталі ўсё і ўсіх, хто трапляўся на іх шляху.
Яшчэ ў 1939 годзе пасля заканчэння педагагічнага інстытута і некалькіх месяцаў працы ў школе Барыс Герасімавіч Рабцаў быў прызваны ў Савецкую Армію, служыў у Адэсе ў 203-м артпалку камандзірам гарматы.
Пачатак Вялікай Айчыннай вайны застаў яго ў Ціраспалі. У жорсткія баі-выпрабаванні полк уступіў 23 чэрвеня 1941 года. Фашысцкія войскі, узброеныя да зубоў, атакавалі, не даючы азірнуцца. Давялося адступаць з баямі да Умані. Потым палон...
Ужо ў 1990-я гады са слязьмі на вачах успамінаў ветэран, якія былі ўмовы ў гэтым пекле пад адкрытым небам: калючы дрот, гразь, жывыя і мёртвыя, гнілая баланда, страшныя клыкастыя аўчаркі, жорсткія эсэсаўцы-канвойныя. Палонныя пухлі ад голаду, параненых не было каму лячыць, ды ніхто і не збіраўся. У палоне прабыў два месяцы, першая спроба пабегу не ўдалася, толькі другая…
Знясілены, ён шукаў дарогу да роднай Беларусі, да Гулевічаў, што на Капыльшчыне. Амаль месяц і больш прайшло, пакуль Барыс Герасімавіч дабраўся, дапоўз да малой радзімы, згаладалы, з запаленнем лёгкіх, замучаны педыкулёзам… Як абдымаў і цалаваў родную зямельку…
Загаіўшы раны, Барыс Герасімавіч пайшоў у партызанскі атрад імя Чапаева, які дыслацыраваўся ў Капыльскім раёне, і да 1944 года змагаўся з ворагам і за сябе, і за тых, хто загінуў на полі бою, у палоне.
Барыс Герасімавіч Рабцаў – удзельнік парада ў Мінску 3 ліпеня 1944 года. Ён дайшоў з баямі да Ной-Шчэціна, дзе і сустрэў Дзень Перамогі.
Пасля дэмабілізацыі ў 1945 годзе Барыс Герасімавіч працаваў настаўнікам, гадаваў дзяцей. Дарэчы, яго жонка Ганна з малой дачкой усе 6 гадоў чакала мужа на Магілёўшчыне, у Азарычах.
Узгадваю сваю размову з Барысам Герасімавічам, ён гаварыў: «Шкадую, што не стаў мастаком-прафесіяналам. Хачу, каб шчасліва і мірна жылі людзі, каб захоўвалася памяць аб тых, хто не вярнуўся з вайны, каб умацоўвалася і прыгажэла наша Беларусь».
Барыса Герасімавіча ўжо няма з намі. Уласнаручна на доўгі ўспамін ён пасадзіў дубок, які зараз стаў веліканам дубам-прыгажуном, які абдымаў і да якога туліўся ветэран.
Раю і моладзі прачытаць з павагай і глыбокім роздумам кнігу Я. Далматоўскага, каб заўсёды памятаць, якой цаной заваяваў наш народ мір і спакой на зямлі.
Таісія НОВІК,
жыхарка г. Слуцка.
К списку записей раздела
© Слуцкий край, 2017 – 2023
Полная перепечатка материалов и фотографий без письменного согласия главного редактора «Слуцкого края» запрещена. Частичное цитирование разрешено при наличии прямой активной ссылки на источник.